Wprowadzenie e-sportu jako dyscypliny olimpijskiej niesie za sobą zarówno korzyści, jak i wyzwania. Przy odpowiednim dostosowaniu regulacji i skutecznym zarządzaniu, e-sport może przyczynić się do zwiększenia zainteresowania Igrzyskami Olimpijskimi, integrowania różnych kultur i narodów, oraz wspierania rozwoju lokalnych społeczności i gospodarki.

Co to jest?

E-sport, czyli elektroniczny sport, to zorganizowana forma rywalizacji oparta na grach komputerowych, która zapewnia profesjonalny i/lub osobisty rozwój graczy. Trening i rywalizacja odbywają się dzięki systemom elektronicznym (np. komputerom, konsolom), na których drużyny i indywidualni gracze ćwiczą i rywalizują online i/lub w lokalnych turniejach sieciowych. Ponadto, rywalizacja oraz systemy rankingowe, regulowane są przez oficjalne ligi oraz organizacje (Pedraza-Ramirez i in., 2020).

W ostatnich latach e-sport stał się globalnym fenomenem, przyciągając uwagę milionów graczy i fanów na całym świecie. Najlepszym dowodem na to, jak wielkie jest obecnie zainteresowanie e-sportem może być liczba widzów, która w międzynarodowych rozgrywkach sięga nawet 2,7 miliona osób. E-sport staje się częścią kolejnych międzynarodowych imprez sportowych. Igrzyska Azjatyckie włączyły e-sport jako dyscyplinę sportową od edycji w 2018 roku. Gry takie jak League of Legends, Hearthstone i Pro Evolution Soccer znalazły się w programie, przyciągając zarówno samych graczy, jak i fanów sportów tradycyjnych. Sposób na włączenie e-sportu do swojej oferty znalazła też Formula E, czyli seria wyścigów samochodów elektrycznych, która przyciągnęła miliony widzów organizując ABB FIA Formula E Race at Home Challenge – wydarzenie, podczas którego profesjonalni kierowcy rywalizowali z graczami w symulowanych wyścigach. Kolejny przykład to National Basketball Association (NBA), które stworzyło własną ligę e-sportową – NBA 2K League, w której każda z drużyn posiada swoją e-sportową reprezentację. Podobnie szansę na zwiększenie popularności i przyciągnięcie sponsorów wykorzystuje też piłka nożna, tworząc Mistrzostwa eWorld Cup FIFA, podczas których gracze rywalizują w znanej na całym świecie grze piłkarskiej FIFA.

E-sport stawia przed zawodnikami i zawodniczkami wysokie wymagania poznawcze i koordynacyjne, a gracze w trakcie rywalizacji wykorzystują wiele umiejętności umysłowych (Kowal i in., 2018). Oprócz doskonałych umiejętności poznawczych i koordynacyjnych, zawodnicy najwyższego poziomu zaangażowani są w regularne treningi fizyczne, dbają o zdrową dietę, przestrzegają odpowiedniej higieny snu i korzystają z usług psychologów sportu. Wszystko to, by podczas wielogodzinnych rozgrywek sprostać wyzwaniom – zarówno fizycznym, jak i mentalnym.

Aktualny rozwój e-sportu i profesjonalizacja graczy przypomina to, co obserwujemy w tradycyjnych sportach. Stąd też, szczególnie wśród młodszych pokoleń, narodziła się debata na temat uwzględnienia e-sportu w programie olimpijskim. W dalszych częściach tekstu pokażemy aktualne miejsce e-sportu w świecie sportu tradycyjnego oraz opiszemy jakie korzyści, wyzwania i obawy związanych z włączeniem e-sportu do programu olimpijskiego.

Sytuacja na krajowym podwórku

W Polsce istnieje definicja sportu określona w ustawie o sporcie z 2010 roku (Dz.U.2020.1133 t.j.), która ma zastosowanie również do e-sportu. Zgodnie z nią, sport obejmuje wszelkie formy aktywności fizycznej, które mają wpływ na poprawę kondycji fizycznej i psychicznej, rozwój stosunków społecznych oraz osiąganie wyników sportowych na różnych poziomach. Jednym z wiodących podmiotów na rynku e-sportowym jest Polska Liga E-sportowa – organizator licznych wydarzeń e-sportowych, działający na rzecz profesjonalizacji tej branży.

Stanowisko MKOl

Międzynarodowy Komitet Olimpijski wykazuje duże zainteresowanie e-sportem i widzi w nim potencjał do uzupełnienia tradycyjnych sportów olimpijskich. Olimpijski Tydzień E-sportowy w Singapurze w 2021 roku był wyraźnym dowodem na to, że e-sport może przyciągnąć zarówno sportowców, jak i widzów. Międzynarodowy Komitet Olimpijski uważa, że wirtualne dyscypliny mogą współistnieć z tradycyjnymi sportami, zachowując wartości olimpijskie i inspirując młode pokolenie do aktywności fizycznej i zdrowego trybu życia. Przyjmując Agendę Olimpijską 2020+5, która skupia się na promowaniu wartości olimpijskich, wzmacnianiu roli sportu w społeczeństwie oraz wspieraniu różnych dziedzin sportowych, MKOl uwzględnił  również e-sport. Wskazuje się w niej jednak na zapewnienie odpowiednich regulacji i zarządzania wirtualnymi dyscyplinami sportowymi oraz udzielanie wsparcia graczom w aspektach zdrowia fizycznego i psychicznego.

Korzyści z włączenia e-sportu do programu olimpijskiego

Włączenie e-sportu jako dyscypliny olimpijskiej niesie ze sobą wiele potencjalnych korzyści. Po pierwsze, przyciągnęłoby to jeszcze większą uwagę i zainteresowanie, co mogłoby przyczynić się do wzrostu popularności samej idei Igrzysk Olimpijskich. E-sport jest szczególnie atrakcyjny dla młodego pokolenia, które często nie angażuje się w tradycyjne dyscypliny sportowe. Jego obecność na igrzyskach mogłaby zachęcić nową grupę widzów i uczestników, stanowiąc istotny wkład w przyciągnięcie młodszych pokoleń do sportu. E-sport to dynamicznie rozwijający się rynek, który przynosi znaczne przychody ze sprzedaży biletów, sponsorowania i transmisji online. Włączenie e-sportu do programu olimpijskiego przyciągnęłoby większą liczbę sponsorów i inwestorów, co mogłoby wesprzeć finansowanie innych dziedzin sportowych oraz programów rozwoju sportu na całym świecie. Ponadto, wprowadzenie e-sportu do programu olimpijskiego może sprzyjać większej integracji i zrozumieniu między różnymi kulturami i narodami, ponieważ turnieje e-sportowe często mają międzynarodowy charakter. Włączenie e-sportu do programu olimpijskiego może otworzyć nowe możliwości i stworzyć synergię między różnymi formami sportu, przyczyniając się do promocji zdrowego stylu życia i rywalizacji na globalnym poziomie.

Wyzwania i obawy

Mimo wyżej wymienionych korzyści, istnieją pewne wyzwania i obawy związane z włączeniem e-sportu do programu Igrzysk Olimpijskich. Często wynikają one z uprzedzeń i braku wiedzy na temat tego, czym jest e-sport, oraz stronniczym porównywaniu e-sportowców ze sportowcami. Istnieją badania, które łączą e-sport z niezdrowymi zachowaniami, a rozwijające się trendy w e-sporcie są często postrzegane jako kontrowersyjne, zwłaszcza z perspektywy zdrowia publicznego (Borggrefe, 2019; Yin i in., 2020). Dodatkowo, naukowcy zajmujący się badaniem konsekwencji zdrowotnych związanych z e-sportem, rysują ponury obraz tego megatrendu (Wattanapisit i in., 2020). Powszechnie identyfikowane niekorzystne skutki zdrowotne związane z e-sportem i grami komputerowymi obejmują zwiększony stres (Smith i in., 2019), zaburzenia snu (Peracchia i Curcio, 2018), otyłość (DiFrancisco-Donoghue i in., 2020) oraz problemy behawioralne, tj. uzależnienie czy agresja (Yin i in., 2020). Dodatkowo, czas spędzany na grach wideo wiąże się z siedzącym trybem życia (Rudolf i in., 2020), co może się wiązać z większym ryzykiem chorób cywilizacyjnych, takich jak otyłość, cukrzyca typu 2, choroby sercowo-naczyniowe, układu kostno-stawowego czy układu oddechowego (Bailey i in., 2019). Jednak jeśli odniesiemy grupę graczy do ogółu społeczeństwa (a nie sportowców) okazuje się, że gracze wykazują się rekomendowaną ilością aktywności fizycznej i BMI w normie (Rudolf i in. 2020).

Z perspektywy środowiska sportowego istnieje również obawa, że uwzględnienie e-sportu w programie olimpijskim może odciągnąć uwagę od tradycyjnych dyscyplin sportowych. Nie podlega dyskusji, że aby te obawy przezwyciężyć, konieczne jest ustanowienie jednolitych zasad oraz regulacji jak również wprowadzenie odpowiedniego zarządzania i struktur. Jednak zanim to nastąpi, potrzebne jest lepsze zrozumienie czym właściwie jest i na czym polega e-sport.

Podsumowanie

Wprowadzenie e-sportu jako dyscypliny olimpijskiej niesie za sobą zarówno korzyści, jak i wyzwania. Jednakże, przy odpowiednim dostosowaniu regulacji i skutecznym zarządzaniu, e-sport może przyczynić się do zwiększenia zainteresowania IgrzyskamiOlimpijskimi, integrowania różnych kultur i narodów, oraz wspierania rozwoju lokalnych społeczności i gospodarki. E-sport dzięki włączeniu do rodziny olimpijskiej może również zyskać, m.in. przez konieczność promowania wartości olimpijskich,  propagowania zdrowego stylu życia czy zyskaniu ogólnoświatowej aprobaty. Wydaje się, że w najbliższej przyszłości okaże się, czy to Igrzyska Olimpijskie bardziej potrzebują e-sportu, czy e-sport Igrzysk.

Podziękowania dla dr Macieja Behnke za wsparcie eksperckie