Na rok przed igrzyskami olimpijskim w Paryżu polscy lekkoatleci zanotowali wyraźny spadek pozycji w klasyfikacji medalowej i punktowej mistrzostw świata. Przyczyny i wnioski słabych rezultatów oraz medalową prognozę olimpijską przedstawia dr Jerzy Skucha z Zespołu Metodycznego przy Instytucie Sportu – Państwowym Instytucie Badawczym.

19. Lekkoatletyczne Mistrzostwa Świata odbyły się w tym roku w Budapeszcie, w mieście bardzo udanych dla polskich reprezentacji Mistrzostw Europy w latach 1966 oraz 1998. Związek ostatecznie zaproponował do udziału w mistrzostwach 67 zawodników (34 zawodniczki i 33 zawodników). Wszyscy zawodnicy wypełnili wymagane wskaźniki postawione przez Polski Związek Lekkiej Atletyki lub zajęli odpowiednie pozycje w rankingu World Athletics, dające możliwość startu w mistrzostwach świata. Zawodnicy do sztafet zostali wyznaczeni zgodnie z przyjętymi wcześniej zasadami.

Reprezentacja Polski została mocno osłabiona, ponieważ z następujących przyczyn nie pojechały czołowe zawodniczki:  

Anna Kiełbasińska – 400 m – kontuzja,

Iga Baumgart-Witan – 400 m – kontuzja,

Justyna Święty-Ersetic – 400 m – kontuzja,

Małgorzata Hołub-Kowalik – 400 m – macierzyństwo,

Adrianna Sułek-Schubert – 7-bój – macierzyństwo,

Maria Andrejczyk – rzut oszczepem – kontuzja.

Z pewnością udział zdrowych i w pełni formy fizycznej w/w zawodniczek mógł zaowocować 1–2 medalami.

Zastanawiał jednak fakt, że związek mimo wszystko zdecydował się na udział w mistrzostwach zawodników zakwalifikowanych z rankingu World Athletics z prognozą wynikową w konkurencjach biegowych na poziomie 20–30 miejsca i dalszych, a w konkurencjach technicznych miejsca 12–18. Nie było widać w tym jasnego celu szkoleniowego w kontekście przyszłorocznych igrzysk olimpijskich w Paryżu. Już liczny udział polskich lekkoatletów w ubiegłorocznych mistrzostwach Europy w Monachium miał być szerokim przeglądem kandydatów do tegorocznych mistrzostw świata i przyszłorocznych igrzysk olimpijskich. Decyzja o zakwalifikowaniu tak szerokiego składu do tej imprezy poskutkowała słabym wskaźnikiem skuteczności startowej.

Ostrożne prognozy wynikowe postawione przez związek (2 medale i 10 pozycji 4–8) uznano jako realne do wykonania przez zaproponowanych do składu zawodników i wynikały z ich dotychczasowych startów oraz z aktualnych dyspozycji startowych.

Zdobyto 2 medale srebrne, 6 pozycji 4–8 oraz 11 pozycji 9–16 (które nie dla wszystkich były sukcesem). Niepowodzeniem (pozycje 18–52, dyskwalifikacje lub nieukończenie konkurencji) zakończyło się 39 startów, co stanowi ok. 67% wszystkich startów.

Medale zdobyli:

Natalia Kaczmarek – srebrny medal, 400 m (trener Marek Rożej),

Wojciech Nowicki – srebrny medal, rzut młotem (trenerka Joanna Fiodorow).

Pozycje finałowe 4–8 wywalczyli:

Paweł Fajdek – 4. miejsce, rzut młotem (trener Szymon Ziółkowski)

Sztafeta – 5. miejsce, 4×100 kobiet (trener kadry Jacek Lewandowski)

Ewa Swoboda – 6. miejsce, 100 m (trenerka Iwona Krupa)

Sztafeta – 6. miejsce, 4×400 kobiet (trener kadry Aleksander Matusiński)

Sztafeta – 8. miejsce, 4×400 mikst (trenerzy kadry Aleksander Matusiński i Marek Rożej)

Olga Chojecka – 8. miejsce, chód 35 km (trener kadry Lesław Lassota)

Pozycja reprezentacji Polski na mistrzostwach świata w latach 2015–2023

Rok	Miejsce	Liczba medali	Miejsce w klasyfikacji medalowej	Liczba punktów	Miejsce w klasyfikacji punktowej	Liczba miejsc 1–8
2015	Pekin	8	6	68	8	13
2017	Londyn	8	8	86	4	20
2019	Doha	6	11	56	8	12
2022	Eugene	4	8	49	8	9
2023	Budapeszt	2	24	31	15	8

Tabela pokazuje spadek reprezentacji Polski w klasyfikacji medalowej i punktowej oraz mniejszą liczbę zdobytych medali i zajętych miejsc w finałach.

Rozkład medali i punktów w poszczególnych blokach konkurencji podczas MŚ w latach 2015–2023

MŚ Pekin 2015

Blok konkurencji	Medale	Punkty
Sprint	0	2
Wytrzymałość	1	10
Skoki	2	17
Rzuty	5	39

MŚ Londyn 2017

Blok konkurencji	Medale	Punkty
Sprint	1	8
Wytrzymałość	1	16
Skoki	2	20
Rzuty	4	42

MŚ Doha 2019

Blok konkurencji	Medale	Punkty
Sprint	1	14
Wytrzymałość	1	6
Skoki	1	10
Rzuty	3	26

MŚ Eugene 2022

Blok konkurencji	Medale	Punkty
Sprint	0	11
Wytrzymałość	2	18
Skoki	0	5
Rzuty	2	15

MŚ Budapeszt 2023

Blok konkurencji	Medale	Punkty
Sprint	1	18
Wytrzymałość	0	1
Skoki	0	0
Rzuty	1	12

BLOK SPRINTU: 15 konkurencji (7 kobiecych, 7 męskich, 1 mikst)

Jeszcze kilka lat temu zawodnicy zdobywali medale jedynie na imprezie rangi mistrzostw Europy. Obecnie mamy nie tylko mocne sztafety, liczące się w finałach mistrzostw świata, ale również indywidualności (Natalia Kaczmarek, Ewa Swoboda) liczące się w walce o medale.

Nie mamy na poziomie europejskim i światowym zawodników w takich konkurencjach jak: 200 m kobiet i mężczyzn, 400 m przez płotki kobiet i mężczyzn, 4×400 m mężczyzn.

Mimo to sprint z pozycji najsłabszego stał się niemalże liderem wśród wszystkich bloków konkurencji lekkoatletycznych.

Szanse finałowe na Igrzyska Olimpijskie Paryż 2024:

Natalia Kaczmarek – 400 m,

Ewa Swoboda – 100 m,

Pia Skrzyszowska – 100 ppł

Sztafeta – 4×100 kobiet,

Sztafeta – 4×400 kobiet (czekamy na powrót do zdrowia i do formy medalistek olimpijskich).

BLOK WYTRZYMAŁOŚCI: 15 konkurencji (7 kobiecych, 7 męskich, 1 mikst w chodzie)

Przez ostatnie lata blok posiada zawsze kilka gwiazd, zwłaszcza w biegach średnich (Adam Kszczot, Marcin Lewandowski, Sofia Ennaoui). Panowie zakończyli swoje znakomite kariery, a kariera Sofii Ennaoui przystopowała. Sytuację w bloku ratuje chodziarka Katarzyna Zdziebło, dwukrotna wicemistrzyni świata z Eugene, lecz po mistrzostwach przyszły problemy szkoleniowo-zdrowotne i trudno przewidzieć, czy zawodniczka będzie znowu gotowa do walki o medale, tym razem podczas Igrzysk Olimpijskich w Paryżu 2024.

Słabszymi konkurencjami w bloku wytrzymałości (nie rokującymi miejsc punktowanych na igrzyskach w Paryżu) są: 800 kobiet, 5000 kobiet i mężczyzn, 10 000 kobiet i mężczyzn, maraton kobiet i mężczyzn, 3000 z przeszkodami kobiet i mężczyzn, chód 20 km mężczyzn.

Szanse finałowe na Igrzyska Olimpijskie Paryż 2024:

Olga Chojecka – chód 20 km + sztafeta,

Sofia Ennaoui – 1500 m.

BLOK SKOKÓW: 10 konkurencji (5 kobiecych, 5 męskich)

Do 2019 roku medale dla Polski zdobywali tyczkarze (Piotr Lisek, Paweł Wojciechowski) oraz Kamila Lićwinko, która zakończyła już swoją piękną karierę. W ostatnim czasie honoru polskiej tyczki usiłuje bronić Piotr Lisek, chociaż ostatnio bez osiągnięć medalowych.

Nie istnieją na poziomie europejskim i światowym takie konkurencje, jak: skok w dal i mężczyzn, trójskok kobiet i mężczyzn, skok wzwyż kobiet, skok o tyczce kobiet, 10-bój. Skok wzwyż ma jednego zawodnika na poziomie europejskim (Norbert Kobielski).

Szanse finałowe na Igrzyska Olimpijskie Paryż 2024:

Piotr Lisek – tyczka,

Adrianna Sułek-Schubert – siedmiobój (jeśli po urodzeniu dziecka zdąży wrócić do rekordowej formy).

BLOK RZUTÓW: 8 konkurencji (4 kobiece, 4 męskie)

Blok rzutów od wielu lat dominował we wszystkich imprezach mistrzowskich. Przedstawiciele rzutu młotem (Anita Włodarczyk, Joanna Fiodorow, Malwina Kopron, Paweł Fajdek, Wojciech Nowicki) zdobywali medale mistrzostw świata i igrzysk olimpijskich. Podobnie jak w rzucie dyskiem zdobywał je Piotr Małachowski, a w pchnięciu kulą, po zakończeniu kariery przez Tomasza Majewskiego, Michał Haratyk i Konrad Bukowiecki byli finalistami mistrzostw świata.

Obecnie nie liczą się na arenie europejskiej i światowej takie konkurencje rzutowe jak: kula kobiet i mężczyzn, dysk kobiet i mężczyzn, oszczep kobiet i mężczyzn (liczymy na powrót do zdrowia i formy Marii Andrejczyk i Marcina Krukowskiego).

Tegoroczne mistrzostwa świata dobitnie pokazały aktualny potencjał polskich miotaczy: stabilny na światowym poziomie Wojciech Nowicki oraz walczący o swoją medalową pozycję Paweł Fajdek, obaj w rzucie młotem.

Szanse finałowe na Igrzyska Olimpijskie Paryż 2024:

Wojciech Nowicki – rzut młotem,

Paweł Fajdek – rzut młotem,

Anita Włodarczyk – rzut młotem.

Przyczyny spadku pozycji polskiej lekkiej atletyki w klasyfikacjach Mistrzostw Świata Budapeszt 2023 i wnioski w kontekście zbliżających się Igrzysk Olimpijskich Paryż 2024.

Niełatwo jest podać przyczyny takiego stanu rzeczy, a jeszcze trudniej wskazać receptę, jak w ciągu niespełna roku odwrócić tą tendencję i uzyskać satysfakcjonujący wynik na igrzyskach olimpijskich. Taki sam problem, a może jeszcze większy, mają inne potężne federacje narodowe. Niemcy podczas Mistrzostw Świata w Budapeszcie nie zdobyli żadnego medalu, Francuzi zadowolili się jednym srebrnym sztafetowym medalem. Jednak w odróżnieniu od Polaków Niemcy zdominowali tegoroczne Mistrzostwa Europy U20 zdobywając 23 medale i 223,5 pkt, a Francuzi wiedli prym w Mistrzostwach Europy U23 (15 medali i 135 punktów).

Przyczyny:

1. Bardzo udany start, ponad stan posiadania, podczas Igrzysk Olimpijskich w Tokio w 2021 roku spowodował wielkie oczekiwania wobec lekkoatletów. Pamiętajmy jednak, że w Tokio cieszyliśmy się z medali, które były wielkimi niespodziankami: złote medale Dawida Tomali w chodzie na 50 km i sztafety mieszanej 4×400.

Jednocześnie należy odpowiedzieć na pytania:

Dlaczego przez dwa lata od Igrzysk w Tokio zniknęli z czołówki europejskiej i światowej medaliści: Ania Włodarczyk, Dawid Tomala, Maria Andrejczyk, Malwina Kopron i Patryk Dobek? Należy przeanalizować każdego zawodnika oddzielnie.

Czy podstawowe zawodniczki sztafety 4×400 kobiet (Anna Kiełbasińska, Justyna Święty-Ersetic, Iga Baumgart-Witan, Małgorzata Hołub-Kowalik) są zdeterminowane żeby wrócić na czas do pełnej formy (kontuzje i macierzyństwo)?

   2.  Negatywny wpływ na formę wielu zawodników, a więc również na wyniki  reprezentacji miały liczne zakażenia wirusem SARS-CoV-2, zarówno przed mistrzostwami świata w Eugene w 2022 jak i w późniejszym okresie.

  3.  Nie da się ukryć, że nasz reprezentacja lekkoatletyczna jest w znacznym stopniu zaawansowana wiekowo. Coraz więc trudniej znosić zawodnikom reżim treningowy i corocznie utrzymywać szczytową formę. Tegoroczna średnia wieku medalistów z Tokio 2020 wynosi 31 lat, a średnia wieku finalistów z Budapesztu 2023 wynosi 27 lat (rozpiętość wieku 20–35 lat).

Wnioski:

1. Polski Związek Lekkiej Atletyki zapewne dokona dokładnej analizy sytuacji zdrowotnej każdego zawodnika, który miał już w przeszłości sukcesy, a w ostatnim sezonie nie był w stanie podjąć pełnego treningu i wystartować w Budapeszcie.
2. Tak samo obowiązkowa i zarazem trudna będzie analiza pracy wykonanej przez czołowych zawodników, która nie przyniosła spodziewanych efektów i sukcesów podczas mistrzostw.
3. Do Polskiego Związku Lekkiej Atletyki należy konieczna, jak wydaje się, zmiana sposobu przygotowań do kolejnych imprez mistrzowskich (w szczególności do przyszłorocznych Igrzysk Olimpijskich w Paryżu). Po latach okazuje się, że rozbudowane szkolenie indywidualne w różnych kategoriach wiekowych w dłuższym przedziale czasowym nie daje pożądanych efektów. Wprost przeciwnie, zaczęliśmy gubić w tej indywidualizacji wiele lekkoatletycznych talentów z różnych powodów, również dlatego, że były one nieodpowiednio szkolone.

Konieczne wydaje się dalsze zindywidualizowanie szkolenia dla czołowych zawodników, pracujących ze sprawdzonymi trenerami (zespołami).

Najwyższy czas na powrót do treningu w grupach szkoleniowych, szczególnie na poziomie juniora, młodzieżowca i wybijającego się seniora. Nic nie stoi na przeszkodzie, żeby do teamów przy wybitnych zawodnikach dołączyło 2–3 młodszych zawodników, którzy rywalizując w treningu z „mistrzem”, mogliby doskonalić swoje umiejętności.

Grupy juniorskie powinni szkolić uznani trenerzy z doświadczeniem w trenowaniu młodzieży.

Konieczna jest też analiza pracy i osiągnięć (lub ich braku) w poszczególnych blokach konkurencji.

Prognoza medalowa polskiej lekkoatletyki na zbliżające się Igrzyska Olimpijskie Paryż 2024

Na koniec, jako ciekawostkę, należy potraktować poniższą tabelę, przedstawiającą statystyczne szanse medalowe polskiej lekkoatletyki na Igrzyskach Olimpijskich Paryż 2024.

Konkurencja	Duża szansa	Średnia szansa	Mała szansa	Wskaźnik medalowy
400 kobiet		1		0,5
4×400 kobiet			1	0,3
Tyczka mężczyzn			1	0,3
Siedmiobój			1	0,3
Młot kobiet			1	0,3
Młot mężczyzn	1		1	0,7+0,3
Razem	1	1	5	2,7

Po mistrzostwach świata statystyka mówi, że najbardziej prawdopodobne do zdobycia przez polską reprezentację lekkoatletyczną podczas Igrzysk Olimpijskich w Paryżu 2024 są 2–3 medale.